-
Dzierżawczość w języku polskim 22.03.201622.03.2016Drodzy sąsiedzi,
chciałbym zapytać o wyrażanie relacji dzierżawczych w języku polskim. W moim języku (czeskim) i w języku polskim są interesujące podobieństwa i różnice dotyczące posesywności.
- Dzierżawczość jest wyrażana zaimkiem – w czeskim jest tak samo jak w polskim.
Oba języki mają zaimki dzierżawcze: můj/mój, tvůj/twój, svůj/swój, náš/nasz, váš/wasz, čí/czyj .
Oba języki mają też dopełniacz dzierżawczy w 3. osobie: jeho/jego, její/jej, ich/ich.
- Dzierżawczość jest wyrażona odmienionym rzeczownikiem – w czeskim jest tak samo jak w polskim.
W obu językach jest tu dopełniacz: můj otec – dům mého otce, mój ojciec – dom mojego ojca, drahý přítel – dům drahého přítele, drogi przyjaciel – dom drogiego przyjaciela - Oprócz tego w języku czeskim są przymiotniki dzierżawcze: otec – otcův dům, přítel – přítelův dům, których nie ma w polskim. Co ciekawe, język czeski odróżnia wyrażenia typu otcův dům od wyrażeń typu dům mého otce – nie możemy powiedzieć můj-otcův dům.
Zauważyłem w języku polskim takie słowa jak Kraków (= ‘należący do Kraka?), Janów (dom), Cieszyn.
W związku z tym mam pytania:
- Jakie są historyczne formy wyrażania dzierżawczości w dawnym języku polskim (rzeczowniki, przymiotniki dzierżawcze, dopełniacz dzierżawczy)?
Czy używaliście kiedyś wyrażeń typu ojców dom? - Kiedy i jak rozwinęły się one do obecnej postaci?
- Co się kryje za dychotomią zaimków (dopełniacz dla 3. osoby versus zaimki dzierżawcze dla pozostałych osób)?
Jan Zidek - Dzierżawczość jest wyrażana zaimkiem – w czeskim jest tak samo jak w polskim.
-
Fakultatywny dwukropek
10.05.202110.05.2021Czy w piśmie zawierającym dane osobowe np.: Jan Nowak PESEL: 00000000000 po PESEL powinien znak „:”?
-
floydowski styl Floydowskiego utworu5.01.20155.01.2015Szanowni Państwo,
czy zasadę o pisowni przymiotników dzierżawczych utworzonych od nazw osobowych możemy stosować w przypadku grup ludzi? Na przykład możemy pisać o Floydowskim utworze, mając na myśli piosenkę autorstwa zespołu Pink Floyd, w odróżnieniu od floydowskiego stylu czy jest to raczej nadużycie?
Z wyrazami szacunku
Czytelnik
-
harfiarz i harfista12.05.200912.05.2009Dzień dobry!
Spotkałam się z rozróżnieniem: harfiarz – człowiek grający na harfie celtyckiej oraz harfista – człowiek grający na zwykłej harfie. Chciałam się spytać o jego zasadność.
Pozdrawiam -
Interpunkcja w tytułach stojących przed nazwiskiem 29.01.201629.01.2016Szanowni Państwo,
jak wiadomo, pomiędzy funkcją danej osoby a jej imieniem i nazwiskiem przecinka zamieszczać nie należy, np.:
Architekt Jan Kowalski wypowiedział się na temat…,
jednak chciałem zapytać, jak powinna wyglądać interpunkcja, gdy mamy do czynienia ze zbiegiem dwóch lub więcej określeń, np.:
Architekt, prof. Jan Kowalski wypowiedział się na temat…. Czy w takim zapisie przecinek automatycznie rozpoczyna wtrącenie i powinien pojawić się także po nazwisku cytowanej osoby?
-
Interpunkcja zdań złożonych podrzędnie z frazeologizmem
2.11.20162.11.2016Szanowni Państwo,
mam pytanie w związku z tą poradą. Intuicyjnie odbieram zdanie Wybieraj z czego chcesz jako zbudowane inaczej niż Rób, co chcesz, ale nie potrafię ściśle uzasadnić, w czym pierwsze jest „składniowo gorsze” od drugiego, co prowadzi do kolejnych problemów interpunkcyjnych. Np. Jedźmy, dokąd chcesz, prawda? Ale czy już Zabierz komputer dokądkolwiek chcesz?
Z wyrazami szacunku
Czytelnik
-
Jest – są21.02.201721.02.2017Od dłuższego czasu nurtuje mnie pochodzenie form czasownika być w czasie teraźniejszym. Moje pytania są następujące:
- Dlaczego mówimy: ja jestem, ty jesteś, on, ona jest itd., ale: one, oni są?
- Dlaczego formy jestem, jesteś, jesteśmy, jesteście wyglądają podobnie do czasowników w czasie przeszłym (byłem, robiłeś, jedliśmy…)? Czy doszło tu do jakiegoś dziwnego zestawienia jest + jeśm = jestem, podobnie jak robił + jeśm = robiłem?
Dziękuję! -
komunista i komunikant6.08.202316.07.2009Witam,
czy dziecko przystępujące do Pierwszej Komunii Świętej to komunista?
Pozdrawiam -
Kuriata20.11.201920.11.2019Szanowni Eksperci,
w utworze „Szkice inteligenckie” Tadeusza Borowskiego znalazłem następujący fragment:
na stole kładą nam chleb oraz smalec
stary kuriata z młodym panem pankiem
Co oznacza słowo kuriata? Nie znalazłem go w żadnym dostępnym mi słowniku.
-
menedżery czy menedżerowie?12.09.200212.09.2002Pracuję w firmie informatycznej, często korzystam z pomocy różnego rodzaju agencji zajmujących się tłumaczeniami (ang.-pol.-ang.). Wiele słów sprawia nam trudności, wiele emocji budzą dyskusje na ten temat. Jedno z możliwych pytań: w angielskich tekstach pojawia się np. sformułowanie Application or Environment Manager. Są to nazwy modułów, ale nie nazwy własne, ponieważ nie są zastrzeżone dla jednego konkretnego rozwiązania informatycznego. Agencja więc tłumaczy je (innym rozwiązaniem mogłoby być np. pisanie Moduly typu… – tu pisownia angielska).
Pytanie – jeżeli jednak te nazwy są tłumaczone – to czy: Menedżery środowiska (forma nieosobowa), czy menadzerowie środowiska (osobowa – chyba nie?), czy jeszcze inaczej, czy nie tłumaczyć w ogóle i zostawiać wersje: Moduty typu…?
Bardzo proszę o jakąś wskazówkę, wiem, że nie tylko ja mam z tym kłopoty.
Pozdrawiam – Barbara Tatarska